Polska jest często przedstawiana jako samotna wyspa katolicyzmu na europejskim morzu wzburzonej sekularyzacji. To prawda, że mocno zlaicyzowane są inne kraje Europy Środkowej, jak Czechy, Niemcy (zwłaszcza wschodnie) czy Węgry. W tym ostatnim kraju – pomimo polityki Viktora Orbána, odwołującej się do wartości chrześcijańskich – nie widać jednak odrodzenia religijnego. Trudno jest zresztą zniwelować niszczycielskie skutki kilku dekad przymusowej ateizacji, podczas których przetrącono kręgosłup węgierskiemu Kościołowi.

Podam dwa przykłady. 1) W tym roku musiano zlikwidować węgierską prowincję zakonu franciszkanów (konwentualnych) i wcielić ją jako oddzielną jednostkę do prowincji gdańskiej, ponieważ liczba tych zakonników na Węgrzech była zbyt mała – spadła poniżej 10 osób. 2) Na Światowe Dni Młodzieży z całych Węgier przybyło 5 tysięcy osób, choć wyjazd był dofinansowany przez władze. W tym samym czasie z mocno zsekularyzowanych Czech przybyło 6 tysięcy młodych, mimo że nie było tam dotowania.

Na tym tle wyjątek stanowi Słowacja – obok Polski, Chorwacji i Malty jeden z krajów Unii Europejskiej, w których katolicyzm jest najbardziej żywotny. Na 5,4 mln mieszkańców tego kraju 3,4 mln (czyli 68 proc.) to katolicy. Oblicza się, że w każdą niedzielę regularnie uczestniczy w Mszy świętej ok. 33 proc. wiernych, co jest jednym z najwyższych wskaźników na naszym kontynencie. Potwierdzają to moje obserwacje – będąc wielokrotnie na Słowacji, zawsze widziałem pełne kościoły.

Słowacki katolicyzm przetrwał komunistyczne prześladowania wcale nie mniejsze niż na Węgrzech, a na pewno wielokrotnie większe niż w Polsce. Kiedy przed dwudziestu laty jeździłem po Słowacji i kręciłem film o tamtejszym „Kościele katakumbowym“, spotykałem wielu księży, którzy mieli za sobą długoletnie wyroki więzienia. Największe wrażenie zrobił na mnie ks. Viktor Trstenský, który w czasie swej 75-letniej posługi kapłańskiej 30 lat spędził jako duszpasterz w parafiach, a pozostałe 45 lat w 24 więzieniach i obozach koncentracyjnych oraz na przymusowych robotach pod kontrolą czechosłowackiej bezpieki StB. Niestety, nie udało mi się porozmawiać z żadnym kapłanem, który był więziony w komunistycznym obozie koncentracyjnym w Jáchymovie i zmuszony do pracy w kopalni uranu, ponieważ wszyscy zmarli już na chorobę popromienną.

Prześladowania nie złamały jednak słowackiego Kościoła. Duża pomoc szła dla niego z Polski, skąd przemycano m.in. Biblię i literaturę religijną. Kiedy przed laty rozmawiałem ze zmarłym już biskupem Petrem Dubovským, wówczas sekretarzem Konferencji Episkopatu Słowacji (28 lat jako biskup w ukryciu, 18 lat w Kościele podziemnym, 5 lat w więzieniu), opowiadał mi, jak w czasach komunistycznych dotarli do niego emisariusze z Watykanu i pytali go, czego najbardziej potrzebuje Kościół na Słowacji. Wówczas biskup Dubovský odpowiedział im: “Nie pozwólcie zadusić Kościoła w Polsce, bo wtedy i my zostaniemy całkowicie zaduszeni”.

Czytaj dalej na następnej stronie ===>