7 lutego 106 lat skończyła major Maria Mirecka-Loryś, członkini niepodległościowego podziemia w czasie II wojny światowej, później podziemia antykomunistycznego. Była komendantką Narodowej Organizacji Wojskowej Kobiet, kapitanem Armii Krajowej oraz komendantką główną Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet.

Z tej okazji w Nisku, gdzie obecnie - po wielu latach pracy wśród Polonii w Stanach Zjednoczonych - odbyła się spontaniczna uroczystość z udziałem młodzieży i osób publicznych, w tym posła Konfederacji (Ruch Narodowy) Roberta Winnickiego i ministra, posła Solidarnej Polski, Marcina Warchoła.

Minister Warchoł przekazał list od Ministra Sprawiedliwości, prezesa Solidarnej Polski, Zbigniewa Ziobro. Czytamy w nim m.in.:

Panie wieloletnia praca na rzecz suwerennej Polski jest niezmiernie ważnym drogowskazem dla kolejnych pokoleń Polaków. Stanowi ponadczasowe świadectwo bolesnych doświadczeń, znaczonych niezłomnością wobec tyranii totalitarnych reżimów. Całym swoim życiem pokazuje Pani, co znaczy służba Ojczyźnie - zarówno w czasie niewoli i wojny, jak w warunkach pokoju i wolności.

Marcin Warchoł powiedział nam:

Pani mjr Maria Mirecka - Loryś jest dla mnie wyjątkowo ważną i bliską osobą. Nie tylko dlatego, że oboje pochodzimy z Niska, ale przede wszystkim dlatego, że jest ona zupełnie wyjątkowym symbolem poświęcenia i walki o wolną Polskę. Wychowana w duchu patriotycznych i narodowych wartości, absolwentka prawa, która ukochała ponad wszystko Ojczyznę. Jako młody człowiek miałem zaszczyt być goszczony przez panią Marię w jej domu. Opowiadała o pracy patriotycznej przed wojną, o okresie walki w jej trakcie, o aresztowaniach, a potem działalności antykomunistycznej w okresie PRL.

ZOBACZ ZDJĘCIA Z UROCZYSTOŚCI:

Maria Mirecka-Loryś urodziła się 7 lutego 1916 r. Studiowała na uniwersytecie we Lwowie, gdzie wstąpiła do Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska. Po wybuchu wojny zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Wiosną 1940 r. została komendantką Narodowej Organizacji Wojskowej Kobiet w powiecie niżańskim, później całego NOWK Okręgu Rzeszowskiego.

Równolegle była kierownikiem sekcji kobiecej w Zarządzie Okręgu Rzeszowskiego Stronnictwa Narodowego i kurierką Komendy Głównej NOW. Po scaleniu NOW z AK, awansowana została na stopień kapitana, kierowała Wojskową Służbą Kobiet w rzeszowskim Podokręgu Armii Krajowej.

Wiosną 1945 r. została komendantką główną Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet. Tego samego roku po zakończeniu wojny Mirecka wznowiła studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

1 sierpnia 1945 r. została aresztowana przez władze komunistyczne w Nisku, następnie zwolniona na mocy amnestii. Zagrożona ponownym aresztowaniem, w grudniu 1945 r. opuściła Polskę i z grupą kilkunastu działaczy narodowych dotarła do obozu 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa pod Ankoną. Tam poznała swego męża, oficera rezerwy, Henryka Lorysia, z którym w październiku 1946 r. wyemigrowała do Anglii.

W styczniu 1952 r. z rodziną wyjechała do USA, najpierw do Toledo w stanie Ohio, a w 1954 r. do Chicago. Tam zaangażowała się w pracę w organizacjach polonijnych. Działała m.in. w Stronnictwie Narodowym, była członkiem Zarządu Głównego Związku Polek w Ameryce oraz Krajowego Zarządu Kongresu Polonii Amerykańskiej. Przez 32 lata była redaktorem „Głosu Polek”, organu Związku Polek w Ameryce.

Od lat 70. XX w. zaangażowana jest w pomoc dla Polaków na dawnych Kresach. W grudniu 1999 r. została wiceprzewodniczącą Rady Naczelnej Stronnictwa Narodowego. Maria Mirecka-Loryś jest także autorką 2. tomu „Historii Związku Polek w Ameryce” i książki „Odszukane w pamięci. Zapiski o rodzinie, pracy, przyjaźni”.

W 2014 r. został zrealizowany film dokumentalny o Marii Mireckiej-Loryś pt. „Szkic do życiorysu” w reżyserii Ewy Szakalickiej.

ZOBACZ TEŻ FILM DOKUMENTALNY TELEWIZJI TRWAM:

mk, inf. własna, PAP