78 lat temu, 7 października 1943 r., z głodu i wycieńczenia, w sowieckim łagrze w obwodzie archangielskim zmarł Eugeniusz Bodo, przedwojenny gwiazdor filmowy, piosenkarz, aktor kabaretowy i ulubieniec milionów Polaków. W PRL-u jego śmierć okryta była tajemnicą. Oficjalna wersja głosiła, że zastrzelili go Niemcy po wkroczeniu do Lwowa w 1941 roku.

CZYTAJ TAKŻE:

— 900 km na północny wschód od Moskwy odsłonięto pomnik Eugeniusza Bodo

— Bodo – bo do najlepszych stworzony historii

— Do Filmoteki Narodowej powróciły przedwojenne filmy m.in. z Eugeniuszem Bodo

Kariera Eugeniusza Bodo

Eugeniusz Bodo urodził się 28 grudnia 1899 r. jako Bogdan Eugene Junod (jego miejsce to w zależności od źródła, Łódź lub Genewa). Jego ojciec, Teodor Junod, był Szwajcarem, prowadził w Łodzi kino Urania. Matka, Dorota Dylewska, pochodziła z polskiej szlachty. Eugeniusz Bodo (pseudonim od pierwszych liter imion - swojego Bogdan i matki Dorota) sławę zdobył m.in. dzięki filmom „Czy Lucyna to dziewczyna?”, „Paweł i Gaweł”, „Piętro wyżej”, jako aktor i wykonawca piosenek „Ach, śpij kochanie”, „Umówiłem się z nią na dziewiątą”, „Już taki jestem zimny drań”.

W 20-leciu międzywojennym nie było drugiego aktora tak uwielbianego przez widownię. Eugeniusz Bodo był idolem tamtych czasów, a zarazem ich wspaniałym symbolem. Był też niezwykle utalentowany. Tańczył, śpiewał, był doskonałym aktorem i kabareciarzem. Sprawdzał się też jako scenarzysta i reżyser. Tuż przed wybuchem wojny Bodo był u szczytu popularności. W 1936 roku zdobył tytuł króla elegancji. Wylansował także tweedowe marynarki z luksusowego sklepu Old England. Ówczesna plotkarska Polska pasjonowała się jego życiem prywatnym.

W kwietniu 1939 r. Bodo otworzył przy ul. Foksal w Warszawie kawiarnię Cafe Bodo. Po wybuchu wojny wyjechał do Lwowa. Działał tam artystycznie, m.in. w zespole Tea-Jazz, prowadzonym przez Henryka Warsa.

Czas wojny

Jak zwraca uwagę IPN, we wrześniu 1939 r. uciekając przed wojną przeniósł się do Lwowa. Nadal występował na scenie i nagrywał piosenki w języku rosyjskim. W tym czasie zdecydował się również na emigrację do Stanów Zjednoczonych i rozpoczął starania o opuszczenie ZSRS posługując się szwajcarskim paszportem. Nie zdążył wyjechać.

Wkrótce po ataku Niemiec na ZSRS, Bodo został aresztowany przez NKWD i przewieziony do Moskwy. Podobno Sowieci zatrzymali go, ponieważ posiadał obywatelstwo szwajcarskie, w związku z czym został oskarżony o szpiegostwo. W październiku 1942 r. został skazany na 5 lat ciężkiego obozu pracy.

Początkowo więziony na Butyrkach w Moskwie, nie objęła go amnestia na mocy porozumienia Sikorski – Majski, ponieważ władze sowieckie uznały go za obywatela Szwajcarii i jak argumentowano, że układ ten dotyczył tylko obywateli polskich.

Bodo został odtransportowany do łagru w Kotłasie, obwód archangielski, 14 maja 1943 r. Miesiąc później uznano go za niezdolnego do pracy i umieszczono w szpitalu obozowym.

Eugeniusz Bodo zmarł 7 października 1943 r. i został pochowany w zbiorowej mogile. Jego ulubiony pies „Sambo” (dog niemiecki) przeżył go o rok.

Po wojnie komuniści głosili fałszywą wersję jego śmierci, zgodnie z którą Bodo miał zostać rozstrzelany przez Niemców.

wkt/dzieje.pl/Facebook/IPN