Przy kamieniu upamiętniającym żołnierzy „Żywiciela” na warszawskim Żoliborzu oddano w sobotę hołd poległym w Powstaniu Warszawskim. Licznie zebrani warszawiacy, w tym kombatanci zrzeszeni w Stowarzyszeniu Środowiska Żołnierzy AK „Żywiciel”, złożyli kwiaty. Odczytany został apel poległych.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: TYLKO U NAS. Polska firma FoodCare wykupiła w dzienniku „The New York Times” całostronicową reklamę poświęconą Powstaniu Warszawskiemu! BRAWO!

W uroczystości wzięli udział także reprezentanci władz oraz instytucji społeczno-kulturalnych. Mszę św. odprawił ks. Marcin Jurak z parafii Matki Bożej Królowej Polski.

Odczytany został apel poległych. Przypomniano, że w sierpniu 1944 r. w szeregach walczących znalazło ok. 150 kapłanów, m.in. ks. Zygmunt Trószyński „Alkazar”, o. Józef Warszawski „Ojciec Paweł”, ks. mjr Władysław Zbłowski „Struś” i „Ojciec Tomasz” - Tomasz Rostworowski. Przy kamieniu upamiętniającym powstańców, w parku między ulicami Popiełuszki, Próchnika, Sarmatów i Harcerską, uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty.

Na warszawskim Żoliborzu, jeszcze przed godziną 17.00 padły pierwsze strzały Powstania. Ok. godz. 13.30 przy ul. Krasińskiego żołnierze AK, którzy przenosili broń na miejsce koncentracji jednego z oddziałów, natknęli się na patrol niemiecki. Niemcy ściągnęli posiłki ze Śródmieścia, a do walk przyłączyły się kolejne powstańcze oddziały.

Żołnierze „Żywiciela” podkreślają, że nie było takiej struktury jak „Zgrupowanie +Żywiciel+”, a oni sami byli żołnierzami swojego dowódcy „Żywiciela” - płk. Mieczysława Niedzielskiego w XXII, a potem II Obwodzie Armii Krajowej i 8. Dywizji Piechoty AK im. Romualda Traugutta. Oprócz sześciu zgrupowań – „Żaglowiec”, „Żbik”, „Żmija”, „Żniwiarz”, „Żubr” i „Żyrafa” - na Żoliborzu działała służba sanitarna, a harcerze kanałami przenosili informacje.

W Powstaniu na Żoliborzu pod dowództwem płk. Mieczysława Niedzielskiego „Żywiciela” walczyło ok. 3 tys. osób, 1100 powstańców poległo, a 1,5 tys. trafiło do niewoli.

Przez cały okres powstania Żoliborz - odcięty od Śródmieścia przez siły niemieckie na linii Dworca Gdańskiego - stanowił powstańcze państwo -„Rzeczpospolitą Żoliborską” ze sprawnie zorganizowaną administracją wojskową i cywilną.

Powstanie Warszawskie zakończyło się na Żoliborzu 30 września. „Żywiciel”, mimo ran, nie chciał poddawać dzielnicy, podporządkował się jednak rozkazom dowódcy powstania gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”.

Po wojnie „Żywiciel” trafił do USA, gdzie pracował jako robotnik. Zmarł 18 maja 1980 r. w Chicago w wieku 83 lat. Jego prochy sprowadzono do Polski we wrześniu 1992 r. i złożono na Powązkach Wojskowych w kwaterze powstańczej, gdzie spoczywają jego żołnierze.

ak/PAP