18 lutego 1943 r. dowódca AK gen. Stefan Rowecki „Grot” rozkazał oznaczanie akcji sabotażowych i dywersyjnych Armii Krajowej znakiem Kotwicy Polski Walczącej. „Kotwica” szybko stała się nie tylko znakiem żołnierzy AK, ale ogólnonarodowym symbolem oporu przeciwko niemieckim okupantom.

Autorką „Kotwicy” była Anna Smoleńska, urodzona w 1920 r. studentka historii sztuki na tajnym Uniwersytecie Warszawskim, harcerka Szarych Szeregów i uczestniczka akcji małego sabotażu „Wawer”.

Na początku 1942 r. Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej ogłosiło konkurs na znak organizacji. Odzew był duży, wpłynęło dwadzieścia siedem projektów. Wybrano „Kotwicę”, łączącą litery „P” jak „Polska” i „W” jak „Walka”. Uznano go za najbardziej czytelny symbol Polski Walczącej, po raz pierwszy na murach Warszawy pojawił się 20 marca 1942 r.

Już od miesiąca na murach Warszawy rysowany jest znak kotwicy. Rysunek kotwicy jest robiony tak, że jego górna część tworzy literę „P”, zaś część dolna – literę „W”. Pewna ilość napisów objaśnia, że znak kotwicy jest znakiem Polski Walczącej. Zapoczątkowany być może przez jakiś zespół – znak ten stał się już własnością powszechną (…) Nie umiemy wytłumaczyć popularności tego znaku (…) Być może działa tu chęć pokazania wrogowi, że mimo wszystko – nie złamał naszego ducha (…) Może na wyobraźnię „rysowników” działa symbolika kotwicy – znaku nadziei

— pisał 16 kwietnia 1942 r. konspiracyjny „Biuletyn Informacyjny” AK.

Anna Smoleńska zginęła 19 marca 1943 r.w obozie koncentracyjnym KL Auschwitz, podobnie jak trzech członków jej rodziny.

projektpilecki.pl/IPN/ems