Podlaskie: 75. rocznica zagłady Żydów z Tykocina

TVP Białystok
TVP Białystok

W czwartek przypada 75. rocznica zagłady ok. 2,5 tys. Żydów z Tykocina (Podlaskie), zamordowanych przez Niemców 25 i 26 sierpnia 1941 roku. Okolicznościowe uroczystości przełożono na początek września, w związku z planowanym udziałem rodzin ofiar tej zbrodni.

Odbędą się one 4-5 września, a ich głównym punktem będzie spotkanie przy grobach w lesie w Łopuchowie - miejscu, gdzie dokonano zbrodni na tykocińskiej ludności żydowskiej. Stoi tam pomnik.

Jednym z organizatorów obchodów upamiętniających ofiary mordu z 1941 roku jest rokrocznie Muzeum w Tykocinie, oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.

Szefowa tykocińskiej placówki Maria Pisarska-Kalisty powiedziała PAP, że przyjazd zapowiedzieli potomkowie tykocińskich Żydów. Ma być to kilkadziesiąt osób mieszkających obecnie w Izraelu, Stanach Zjednoczonych i Australii, które swój przyjazd zapowiedziały na początek września.

Dlatego przenieśliśmy te obchody, żebyśmy mogli wspólnie wziąć w nich udział. Jesteśmy zadowoleni, że przyjeżdżają i wspólnie uczcimy tę okrągłą rocznicę, dla nas też ma to bardzo duże znaczenie

— dodała Maria Pisarska-Kalisty, podkreślając wkład żydowskiej społeczności w rozwój kulturalny Tykocina.

Gmina żydowska istniała w Tykocinie od 1522 r. W XVIIXVIII wieku była jednym z najważniejszych skupisk Żydów na Podlasiu. Przed II wojną światową społeczność żydowska Tykocina liczyła około 2 tys. osób, co stanowiło wówczas ok. połowy ludności miasteczka. Gmina przestała istnieć po tragedii w Lesie Łopuchowskim.

24 sierpnia 1941 r. Niemcy wydali zarządzenie, by Żydzi z Tykocina następnego dnia rano zebrali się na rynku. Całą noc starszyzna gminy naradzała się, co zrobić w tej sytuacji. Doszła do wniosku, że trzeba jednak poddać się zarządzeniu.

Rano 25 sierpnia do Tykocina przyjechało specjalne komando niemieckie. Rynek został otoczony, a hitlerowcy przeprowadzili selekcję zebranych tam osób. Kobiety i dzieci zostały od razu wywiezione ciężarówkami w kierunku wsi Łopuchowo, a mężczyzn ustawiono w kolumnę i popędzono piechotą do miejscowości Zawady. Dopiero tam zostali załadowani na ciężarówki i wywiezieni do lasu.

Według relacji nielicznych osób, którym udało się przeżyć, od serii z karabinów maszynowych pierwszego dnia zginęło 1,7 tys. osób, część wrzucono do dołów żywcem. Następnego dnia Niemcy przeprowadzili rewizje w domach Żydów w Tykocinie. Zamordowano - w taki sam sposób jak pierwszego dnia - ok. 700 osób, które również zostały zasypane w dole. Do kopania dołów i ich zasypywania zmuszona została okoliczna ludność.

Nazwiska pomordowanych są odnotowane w specjalnej książce im poświęconej, wydanej przed laty. Jest tam lista członków 503 rodzin. Od śmierci, uciekając wcześniej z miasteczka, uratowało się ok. 150 osób, wojnę przeżyło 21.

Obecnie Tykocin to miejsce licznych wycieczek Żydów z całego świata, głównie grup młodzieży. Pracownicy muzeum mieszczącego się w wielkiej synagodze, szacują że rocznie tę placówkę odwiedza kilkadziesiąt tysięcy osób.

lw, pAP


Polecamy „wSklepiku.pl”: „Atlas historii Żydów polskich” - Witold Sienkiewicz.

Dzieje ludności żydowskiej na ziemiach polskich od przybycia do naszego kraju pierwszych Żydów po dzień dzisiejszy.

Dotychczasowy system zamieszczania komentarzy na portalu został wyłączony.

Przeczytaj więcej

Dziękujemy za wszystkie dotychczasowe komentarze i dyskusje.

Zapraszamy do komentowania artykułów w mediach społecznościowych.