2 września 1945 r. powołano w Warszawie Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość.

Inicjatywa utworzenia WiN była efektem niezgody podziemia na bezwarunkową kapitulację przed komunistami w Polsce i ZSRS**. Wynikała też z poczucia moralnej odpowiedzialności dowódców za trwających uporczywie w konspiracji żołnierzy AK. Źródło: Janusz Kurtyka: Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość /w:/ Żołnierze Wyklęci. Antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 roku. Warszawa 2002, s. 95-206/

W skład pierwszego kierownictwa WiN weszli: płk. Jan Rzepecki ps. Ożóg, Ślusarczyk, płk. Tadeusz Jachimek ps. Ninka, Antoni Sanojca ps. Skaleń, Franciszek Niepokólczycki ps. Halny. Organizacja w założeniu miała charakter cywilny i obywatelski, a przede wszystkim była depozytariuszem idei niepodległościowej  w sytuacji,  gdy miesiąc wcześniej państwa zachodnie cofnęły uznanie polskiemu rządowi na emigracji oraz uległa rozwiązaniu Rada Jedności Narodowej i Delegatura Rządu na Kraj. Kolejne zarządy WiN nie mogły jednak nie wziąć odpowiedzialności za liczne oddziały partyzanckie, które z oddziałów AK przekształciły się samorzutnie w oddziały WiN.

Kierownictwo pierwszych czterech Zarządów Głównych WiN zapłaciło życiem za walkę o wolną Polskę. Piąty Zarząd Główny WiN był już utworzony przez agentów UB i dzieje jego wraz z akcją UB o kryptonimie „Cezary” mogą stanowić dziś elementarz wiedzy o mechanizmach prowokacji służb specjalnych.

W latach 1945-1947 WiN był największą organizacją ogólnopolską o niepodległościowym charakterze. Trudno się zatem dziwić, że rocznica mordu dokonanego przez rząd PRL pierwszego marca 1951 r. na członkach IV Zarządu Głównego została wybrana przez prezesa Stowarzyszenia Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość w latach 2003-2010 Janusza Kurtykę jako propozycja święta narodowego – Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Przyjęta przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego i zatwierdzona przez parlament RP już po ich śmierci, stała się świętem, które dziś jednoczy miliony Polaków w kraju i za granicą. Daje powód do dumy i przykład niezłomności narodu polskiego dla innych narodów, a przede wszystkim dla młodych Polaków. Przypadająca za kilka dni 70 rocznica powstania WiN to kolejna okazja do oddania hołdu tym, którzy swoim przykładem pokazali nam jak trzeba żyć, by kolejne pokolenia miały z czego czerpać budować swoją tożsamość i do czego się odwoływać. Główne uroczystości odbędą się szóstego września 2015 r. w Warszawie. Bądźmy tam razem z tymi nielicznymi WiN-owcami, którzy jeszcze są wśród nas…

Zuzanna Kurtyka

PROGRAM UROCZYSTOŚCI: