Projekt „Morfenes” Jacka Kicińskiego i Rafała Stachowicza wygrał konkurs na pomnik Witolda Pileckiego, rotmistrza kawalerii Wojska Polskiego, żołnierza AK, dobrowolnego więźnia obozu koncentracyjnego Auschwitz. Pomnik stanie na warszawskim Żoliborzu.

Pomnik stanie w północnej części pasa między jezdniami al. Wojska Polskiego, na przedłużeniu osi ul. Bitwy pod Rokitną. Nawiąże w ten sposób do miejsca, w którym rotmistrz Pilecki dołączył do łapanki, żeby znaleźć się wśród osób wywiezionych do obozu koncentracyjnego, gdzie organizował ruch oporu.

Konkurs rzeźbiarski został ogłoszony 19 września br. Wpłynęły 42 prace, które oceniał sąd konkursowy, pod przewodnictwem Marka Mikosa, dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego.

Zwycięzcą konkursu został projekt „Morfenes”, autorstwa Jacka Kicińskiego i Rafała Stachowicza z Siemianowic Śląskich. Jak poinformował Mikos podczas piątkowej konferencji prasowej w Warszawie, projekt został nagrodzony za „udane wpisanie się w kontekst miejsca za pomocą czystej, geometrycznej formy i klarownej kompozycji upamiętnienia”.

„>ednolita bryła, przełamana ekspresyjnym elementem rzeźbiarskim, posiada z jednej strony wymiar monumentalny, z drugiej zaś jest naturalnym nośnikiem przekazu informacyjnego, który dzięki starannemu opracowaniu wzmacnia siłę wyrazu całej kompozycji

— uzasadniono wybór. Zwycięzca otrzyma nagrodę w wysokości 60 tys. zł oraz zaproszenie do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki na wykonanie projektu.

Przyznano także dwie drugie nagrody, w wysokości 30 tys. zł. Otrzymały je prace Agnieszki Świerkowicz-Maślaniec z Krakowa oraz Stanisław Szwechowicz i Jan Raniszewski z Gdańska. Dodatkowo wyróżniono projekty Marka Maślańca i Józefa Murzyna z Krakowa - otrzymali oni po 10 tys. zł.

Wszystkie zgłoszone projekty pomnika rotmistrza Pileckiego oglądać będzie można na wystawie pokonkursowej, otwartej w sali Kisielewskiego Pałacu Kultury i Nauki. Wystawa będzie otwarta do 10 grudnia.

Witold Pilecki urodził się w 1901 r. w Rosji, dokąd władze carskie zesłały jego rodzinę za udział w powstaniu styczniowym. Po powrocie do wskrzeszonej Polski w latach 1918-1920 służył w wojsku. Walczył z bolszewikami, między innymi w bitwie warszawskiej.

Po wybuchu II wojny światowej walczył w kampanii wrześniowej. Tuż po klęsce współtworzył konspirację. W listopadzie 1939 r. był jednym z organizatorów Tajnej Armii Polskiej, która weszła później w skład Związku Walki Zbrojnej.

W 1940 r. - gdy Niemcy utworzyli obóz Auschwitz - zaproponował dowództwu, że dobrowolnie przedostanie się do niego, by zbierać informacje oraz utworzyć ruch oporu. Specjalnie dał się złapać. Jako Tadeusz Serafiński został deportowany do obozu we wrześniu 1940 r. Stworzył tam Związek Organizacji Wojskowej, którego członkami byli między innymi Bronisław Czech, Xawery Dunikowski i Stanisław Dubois. Pilecki opracowywał pierwsze raporty o ludobójstwie w Auschwitz, które trafiały na Zachód.

W kwietniu 1941 r. uciekł z obozu. Był jednym z dowódców Kedywu AK. Walczył w powstaniu warszawskim. Trafił do niemieckiej niewoli. Więziony był w stalagach Lamsdorf i Murnau. Po wyzwoleniu wstąpił do 2. Korpusu Polskiego. Na osobisty rozkaz gen. Władysława Andersa przedostał się do Polski, by prowadzić działalność wywiadowczą dla 2. Korpusu. Nie zareagował na rozkaz ucieczki z Polski wydany przez Andersa.

W maju 1947 r. został aresztowany przez UB. Torturowany, wyznał żonie:

Oświęcim to była igraszka.

Został oskarżony m.in. o działalność wywiadowczą na rzecz rządu emigracyjnego. W procesie tzw. grupy Witolda został skazany na śmierć. Wyrok wykonano 15 maja 1948 r. Miejsce jego pochówku jest nieznane. W 1990 r. wyrok na rotmistrza Pileckiego został anulowany. W 2006 r. podczas obchodów 62. rocznicy powstania warszawskiego prezydent Lech Kaczyński przyznał Witoldowi Pileckiemu pośmiertnie Order Orła Białego.

W 2013 r., decyzją ministra obrony narodowej, Pilecki otrzymał nominację pośmiertną na stopień pułkownika. Z wnioskiem w tej sprawie wystąpiła Federacja Stowarzyszeń Weteranów Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej.

W 2009 r. Rada Warszawy nadała mu tytuł honorowego obywatela miasta.

Zobacz zdjęcia wszystkich projektów.

PAP, kim