Zanim był Katyń i Akcja AB – była operacja Tannenberg i eksterminacja polskich elit na ziemiach wcielonych do III Rzeszy. Tylko do końca 1939 roku Niemcy zamordowali tu 40 tysięcy Polaków.

Już szósty raz przypominamy bohaterów ginących w publicznych egzekucjach, więzieniach, obozach na zachodnich kresach II Rzeczypospolitej za uparte podtrzymywanie polskości, za aktywność społeczną, za patriotyzm. Celem akcji jest też przypomnienie, że warunki okupacji na ziemiach wcielonych do III Rzeszy były znacznie gorsze niż w Generalnym Gubernatorstwie. W tym roku w Wielkopolsce, na Pomorzu, Kujawach, na Śląsku, ziemi łódzkiej i ciechanowskiej pokazujemy także zaangażowanie ich rodzin w konspirację lub walkę zbrojną o wolną Polskę podczas II wojny światowej.

W niedzielne południe, 26 października, w wielu miastach w miejscach pamięci związanych z II Wojną Światową, odnalezionych przez uczestników akcji społecznej „Zapal znicz pamięci”, zapłoną znicze, a przesłane na adres [email protected] i [email protected] fotografie z krótkim opisem zostaną umieszczone na stronie internetowej Radio Merkury Poznań oraz na portalu dzieje.pl. Zachęcamy do odnalezienia miejsc straceń i pomników – lista lokalnych miejsc kaźni, przygotowana przez piony edukacyjne IPN oraz więcej informacji znajduje się na stronie www.ipn.pl/zapal-znicz.

Wszystkich, którzy chcą zapalić wspólnie znicz pamięci zapraszamy w niedzielę 26 października, o godz. 12.00, pod pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej w Poznaniu. Wartę honorową przy pomniku będą pełnić ułani ze Stowarzyszenia Ochotniczego Reprezentacyjnego Oddziału Ułanów Miasta Poznania w barwach 15 Pułku Ułanów Poznańskich.

„Zapal znicz pamięci” to wspólny projekt pięciu rozgłośni regionalnych: Polskiego Radia z Poznania, Bydgoszczy, Gdańska, Łodzi i Katowic oraz Biur Edukacji Publicznej IPN z tych miast, od tego roku także przy współpracy Muzeum Historii Polski (stąd dodatkowy adres internetowy). Inicjatorką akcji jest Anna Gruszecka – była dziennikarka Radia Merkury. Patronem Honorowym akcji jest od samego początku Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak.

Uczestnicy akcji często nie tylko zapalają znicze, ale także organizują w swoich miejscowościach spacery edukacyjne, wyprawy rowerowe, krótkie prelekcje o wojennej historii, a rozgłośnie w swoich audycjach przypominają o specyfice okupacji na ziemiach wcielonych.

Tegorocznym symbolem losów Polaków, którzy mieszkali na Pomorzu, Śląsku, ziemi łódzkiej i ciechanowskiej oraz w Wielkopolsce, jest pięć postaci, aresztowanych przez Niemców jesienią 1939 roku i zamordowanych.

Bohaterowie tegorocznego Znicza:

Witold Donimirski (1874–1939) – ziemianin, działający na rzecz Polaków na niemieckim wówczas Powiślu, zamordowany w KL Sachsenhausen-Oranienburg. Córki Ewa i Halina walczyły w Powstaniu Warszawskim, Ewa zginęła.

Wacław Wawrzyniak (1894–1939) – powstaniec wielkopolski, przedwojenny burmistrz Fordonu, zamordowany tam przez Selbstchutz w październiku 1939 r. w publicznej egzekucji.

Stanisław Sapociński (1904–1939) – łódzki dziennikarz, aresztowany jako przedstawiciel inteligencji, rozstrzelany 12 listopada 1939 r. w Lasach Lućmierskich

Brunon Ochojski (1885–1939) – halerczyk, powstaniec śląski, społecznik, zamordowany w KL Dachau. Rodzina Ochojskich aktywnie uczestniczyła w konspiracji podczas II wojny światowej.

Mikołaj Kiedacz (1879–1939) – prezydent i wiceprezydent Poznania (1919–1932), zamordowany w Forcie VII w Poznaniu. Jego syn Zbigniew zgłosił się ochotniczo do służby u gen. Władysława Andersa w Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRR. Od 9 kwietnia 1942 r. objął dowodzenie Batalionu „S”, który po ewakuacji do Iraku, 8 X 1942 został przekształcony w 15 Pułk Kawalerii Pancernej (15 Pułk Ułanów Poznańskich). Walczył m.in. w bitwie o Monte Cassino. Poległ we Włoszech 23 października 1944 r.

Akcję „Zapal znicz pamięci” zwieńczy „Koncert Zaduszkowy. Pamiętamy…”, który odbędzie się w czwartek 30 października, o godz. 19.00, w Teatrze Muzycznym przy ul. Niezłomnych 1 w Poznaniu. Koncert będzie wyrazem hołdu oraz pamięci o polskich patriotach, ofiarach gestapo, które ucierpiały w budynku Domu Żołnierza, obecnej siedzibie Teatru. Koncertowi patronują Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak, prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Łukasz Kamiński, prezydent Miasta Poznania Ryszard Grobelny oraz dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro.

Podczas koncertu zostaną wykonane dwa dzieła:

J. S. Bach Koncert skrzypcowy a-moll BWV 1041

W. A. Mozart Requiem d-moll KV 626

W koncercie wystąpią:

Tiffany Tan (Singapur) – skrzypce solo, Soliści, Chór i Orkiestra Teatru Muzycznego w Poznaniu

Tiffany Tan zagra na skrzypcach Alfreda Vidoudeza z 1924 roku, użyczonych dzięki uprzejmości Państwa Rin Kei Mei z Singapuru, którym dziękujemy za hojność.

Bezpłatne bilety do odbioru w kasie Teatru i siedzibie IPN w Poznaniu.

ZA: IPN