Modlitwami na Cmentarzu Żydowskim rozpoczęły się w piątek w Łodzi główne obchody 70. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Getto. Wcześniej w Parku Ocalałych uhonorowano 13 kolejnych ocalałych, którzy mają w nim swoje drzewka; w sumie w parku rośnie ich już 594.

W uroczystościach bierze udział m.in. ok. 50 ocalałych z łódzkiego getta i ich rodziny, grupa młodzieży z Izraela, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi, rabin Symcha Keller, doradca prezydenta RP ds. społecznych Henryk Wujec, władze miasta i regionu, przedstawiciele ambasad m.in. Izraela, Niemiec, Austrii Luksemburga i Czech w Polsce.

Przy pomniku upamiętniającym ofiary łódzkiego getta modlitwy odmówili ocalały z łódzkiego getta Jehuda Widawski, metropolita łódzki abp Marek Jędraszewski i biskup diecezji warszawskiej kościoła ewangelicko-augsburskiego Jan Cieślar. Pod pomnikiem zapalono znicze i złożono kwiaty. Po modlitwach uczestnicy uroczystości przeszli w Marszu Pamięci na teren Memoriału Radegast, byłej stacji kolejowej skąd w latach 1941-44 przywożono do getta Żydów z Europy, a później wywożono ich do obozów zagłady.

Pomnik, to instalacja składająca się z budynku stacji, gdzie obecnie mieści się muzeum, 140-metrowego Tunelu Deportowanych, symbolizującego nieuchronność losu wywożonych Żydów oraz Holu Miast i Kolumny Pamięci, wewnątrz której płonie znicz.

Na zakończenie uroczystości pod macewami upamiętniającymi wszystkich, którzy przeszli przez Litzmannstadt Getto, złożone zostaną kwiaty i zapalone znicze.

Na tegoroczne obchody przyjechało blisko 50 ocalałych i 120 osób z rodzin ocalałych. Park Ocalałych, którego pomysłodawczynią była zmarła w ub. roku Halina Elczewska, powstał kilka lat temu na terenie przylegającym w okresie II wojny światowej do granic Litzmannstadt Getto. Ocaleni lub ich rodziny sadzą w nim drzewka - symbol życia.

Na terenie Parku znajdują się też Pomniki Polaków Ratujących Żydów, na którym znajdują się tabliczki z nazwiskami wszystkich polskich Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, obelisk upamiętniający Radę Pomocy Żydom „Żegota”, Kopiec Pamięci, na szczycie którego stoi pomnik ławka Jana Karskiego oraz Centrum Dialogu im. Marka Edelmana.

Wieczorem odbędzie się koncert Kwartetu Czterech Kultur z Orkiestrą i Chórem Filharmonii Łódzkiej oraz powitanie Szabatu z udziałem znanych kantorów z Izraela i USA. Rocznicowe obchody zakończą się w niedzielę.

Za datę likwidacji Litzmannstadt (nazwa Łodzi w okresie okupacji) Getto przyjmuje się 29 sierpnia 1944 r. - tego dnia odszedł ostatni transport do obozu Auschwitz-Birkenau.

W momencie wybuchu II wojny światowej Żydzi stanowili 30 proc. populacji Łodzi. Niemcy utworzyli getto w lutym 1940 r. - było ono drugim, co do wielkości w Polsce - po warszawskim - i najdłużej istniejącym gettem na ziemiach polskich. Początkowo zamknęli w nim 160 tys. osób. Później trafiło do niego wielu żydowskich intelektualistów z Czech, Niemiec, Austrii i Luksemburga oraz 5 tys. Romów z Austrii. Łącznie zamknięto w nim ok. 220 tys. osób.

Przez pięć lat z głodu i wyczerpania zmarło prawie 45 tys. osób. W styczniu 1942 r. rozpoczęły się masowe deportacje mieszkańców getta do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem, gdzie zamordowano w sumie 70 tys. osób. Najbardziej tragicznym momentem tych deportacji był okres Wielkiej Szpery - akcji wywożenia do obozu osób nieprzydatnych do pracy - dzieci poniżej 10 lat, osób starszych i chorych.

Całkowita likwidacja Litzmannstadt Getto nastąpiła w sierpniu 1944 roku. Według różnych źródeł, ocalało z niego jedynie od 7 do 13 tys. osób.

PAP, lz

——————————————————————————

Zachęcamy do zakupu archiwalnych numerów miesięcznika „wSieci Historii”! Są to ostatnie, unikatowe egzemplarze - nie do zdobycia w regularnej sprzedaży!

Aby zakupić numery archiwalne przejdź -TUTAJ!