Komisja Europejska planuje zrezygnować z karania Gazpromu za zawyżanie przez wiele lat cen gazu dla odbiorców w Europie Środkowo-Wschodniej. Polskie PGNiG ocenia, że propozycja ugody z Komisją Europejską wysunięta w toku śledztwa antymonopolowego przez rosyjski Gazprom jest „wysoce niewystarczająca”.

Przypomnijmy, że postępowanie zostało wszczęte na wniosek Litwy. Gazprom wykorzystywał zapisy w umowach, aby narzucić nieuczciwie wysokie ceny gazu. Za te monopolistyczne praktyki, Gazprom mógł zapłacić grzywnę w wysokości do 10 proc. rocznych obrotów, co dawałoby kwotę w wysokości ok. 15 mld dolarów.

Rosyjski koncern nie tylko nie przyznał się do winy, ale także zaproponował Komisji Europejskiej ugodę. Chociaż pozwoliłaby ona uniknąć kar, to jednocześnie wymusiłaby na Gazpromie określoną zmianę postępowania.

Propozycja została przyjęta przez KE i przekazana do oceny podmiotom działającym na rynku, którego dotyczy śledztwo.

Co ciekawe, komisarz UE ds. konkurencji Margrethe Vestager nie kryła, że propozycja Moskwy jej odpowiada.

Jesteśmy przekonani, że zobowiązania Gazpromu umożliwią swobodny przepływ gazu po konkurencyjnych cenach w Europie Środkowo-Wschodniej. Rozwiązują one zidentyfikowane przez nasz problemy w zakresie konkurencji oraz zapewniają przyszłościowe rozwiązania zgodne z przepisami UE

— stwierdziła Vestager.

Przypomnijmy, że śledztwo ws. Gazpromu KE prowadzi od 2012 roku. W jego toku ustaliła nadużycia rosyjskiego giganta na rynku Europy Środkowo-Wschodniej: nieuczciwe ceny, dzielenie rynków i nieuprawniony wpływ na infrastrukturę.

Jak podaje portal biznesalert.pl, rosyjski dostawca obiecuje, że zmieni formułę cenową i w większym stopniu uwzględni poziom notowany na europejskich giełdach gazowych.

Ma także uwolnić punkty odbioru, czyli pozwolić klientom na wybór punktu w systemie gazociągowym, w którym będą odbierać gaz. Rosyjski koncern zamierza także zrezygnować z uprawnień, które nabył dzięki dominacji na rynku. Chodzi o nieuprawniony wpływ na Gazociąg Południowy w Bułgarii i Jamalski w Polsce

— informuje portal.

Z kolei prezes PGNiG Piotr Woźniak powiedział w rozmowie z „Financial Times”, że  deklaracje Gazpromu nie są wystarczające, by usunąć negatywny wpływ naruszenia zasad konkurencji

Mogą nie przyczynić się one wystarczająco do zmiany sytuacji, która wywołała reakcję Komisji w 2012 roku. Oceniamy akceptację tych deklaracji przez Komisję za wysoce niewystarczające

— dodał Woźniak.

PGNiG ma przedstawić szczegółowe stanowisko jeśli chodzi o minimalne wymagania dla Gazpromu. Firma zrobi to w ramach opinii, które KE ma zbierać przez siedem tygodni od podmiotów działających na rynku regionu, na którym stwierdzono nadużycia. Odnosząc się do Gazociągu Jamalskiego, KE ustaliła w toku czynności wyjaśniających, że postępowanie antymonopolowe nie jest w stanie zmienić obecnej sytuacji ze względu na umowę międzyrządową pomiędzy Polską a Rosją.

Zarzuty wobec Gazpromu dotyczące Jamału odnoszą się do nieuprawnionego wpływu na infrastrukturę.

Do dnia dzisiejszego, pomimo usilnych starań strony polskiej oraz tego, że zgodnie z prawem operatorem gazociągu transportującego rosyjski gaz z Białorusi do Niemiec jest polski Gaz-System, faktyczną władzę nad nim nadal dzierży Gazprom, który nie oddał twardej infrastruktury informatycznej i niezbędnych kodów.

Tajna umowa tranzytowa pomiędzy Polską a Rosją jest krytykowana za domniemane niekorzystne zapisy dla Polaków. Ze względu na problematyczne zapisy (jak ten, wspomniany przez prezydent Litwy Dalię Grybauskaite na jednym z posiedzeń Rady Europejskiej, kiedy miała zdradzić, że litewska umowa gazowa posiada zapis o swobodnym tranzycie wojsk rosyjskich przez terytorium jej kraju) Polska i inni krytycy rosyjskiego dostawcy domagają się transparentności umów gazowych.

Chociaż umowa tranzytowa Polska-Rosja pozostaje tajna, jest krytykowana ze względu na domniemane niekorzystne zapisy dla Polaków, jak niska taryfa przesyłowa. Nie wiadomo, co jeszcze znajduje się w umowie. Na myśl może przyjść kanoniczny już casus wspomniany przez prezydent Litwy Dalię Grybauskaite na jednym z posiedzeń Rady Europejskiej, kiedy miała zdradzić, że litewska umowa gazowa posiada zapis o swobodnym tranzycie wojsk rosyjskich przez terytorium jej kraju.

To ze względu na takie problematyczne zapisy Polska i inni krytycy Gazpromu domagają się większej transparentności umów gazowych oraz wglądu Komisji Europejskiej jeszcze przed ich podpisaniem (ex ante). Pomoc Komisji pozwoliła Polsce poprawić warunki umowy na dostawy renegocjowanej z Gazpromem w 2010 roku.

Jak podaje portal biznesalert.pl jedynym sposobem na poprawę sytuacji na Gazociągu Jamalskim będzie zwiększenie przejrzystości.

Może temu służyć odtajnienie raportu Najwyższej Izby Kontroli na temat umów gazowych: na dostawy i tranzytowej, które leżą w szufladzie ministra energii, a także wystąpienie Gaz-Systemu i PGNiG jako opiniodawców w teście rynkowym Komisji Europejskiej, która przez następne siedem tygodni będzie zbierać opinie z rynku na temat propozycji ugody wysuniętej przez Gazprom. Polacy mogą przedstawić konstruktywne propozycje poprawy warunków ugody

— czytamy na portalu.

Z kolei zdaniem unijnej komisarz Vestager, kwestię przesądziła umowa rządu PO-PSL z rządem Rosji.

Jeśli chodzi o Gazociąg Jamalski, Komisja ustaliła w toku czynności wyjaśniających, że postępowanie antymonopolowe nie jest w stanie zmienić obecnej sytuacji ze względu na umowę międzyrządową pomiędzy Polską a Rosją

— stwierdziła Vestager.

wkt/GW/biznesalert.pl