Elementarna kultura państwowa przemawia za tym, żeby domeny polska.pl i poland.pl miały status publiczny jako instrumenty promocji Polski w świecie Internetu. Nie jest to oczywiste dla rządu, a właściwie mamy do czynienia ze spektaklem wzajemnego przerzucania odpowiedzialności przez ministra spraw zagranicznych i ministra nauki. Minister Kudrycka właściwie akceptuje obecny stan rzeczy i przekazanie przez NASK Agorze prawa do dzierżawy domen, minister Sikorski ocenia to jako sprzeczne z interesem publicznym i domaga się zmiany stanowiska ministra nauki.

(http://wpolityce.pl/artykuly/29136-komu-nask-chcial-oddac-domeny-polskapl-i-polandpl-oferty-wyslano-m-in-do-springera-bauera-polska-presse).

Istota problemu polega na zastosowaniu narzędzia prawnego przywracającego państwu władztwo nad domenami. Oto zgłoszony do laski marszałkowskiej projekt ustawy tworzący szczególne uregulowania dla domen o znaczeniu narodowym  (w zał. projekt ustawy). W myśl projektu domeny te będą rejestrowane przez Prezydenta i zarządzane przez wskazany przez niego organ administracji publicznej. Umowy „prywatyzujące” zarządzanie wygasną po wejściu w życie ustawy. Jeśli deklaracja ministra Sikorskiego o konieczności upaństwowienia domen sformułowana została na poważnie, ma doskonałą okazję do wsparcia naszego projektu

Kazimierz Michał Ujazdowski

Projekt

Ustawa

z dnia …… 2012 r.

o zmianie ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych

 

Art. 1. W ustawie z dnia 31 stycznia 1980 roku o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r., Nr 235, poz. 2000, z późn. zm.[1]⁾) wprowadza się następujące zmiany:

1) Tytuł ustawy otrzymuje brzmienie :

„o godle ,hymnie i barwach narodowych oraz o domenach narodowych i pieczęciach państwowych”;

2) Po art. 16d dodaje się art. 16e w brzmieniu:

„Art. 16e.    1.         Domenami narodowymi Rzeczypospolitej Polskiej są następujące domeny internetowe:

1)      domena składająca się z nazwy własnej „Rzeczpospolita Polska” i rozszerzenia .pl oraz domeny składające się z odpowiedników nazwy własnej „Rzeczpospolita Polska” w językach urzędowych państw, z którymi Rzeczpospolita Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne i rozszerzenia .pl,

2)      domena składająca się z nazwy własnej „Polska” i rozszerzenia .pl oraz domeny składające się z odpowiedników nazwy własnej „Polska” w tłumaczeniu w językach urzędowych państw, z którymi Rzeczpospolita Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne i rozszerzenia .pl,

1. Rejestracji domen narodowych Rzeczypospolitej Polskiej może dokonać tylko Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na swoją rzecz.
2. Domeny narodowe zarejestrowane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na jego rzecz mogą być wykorzystywane wyłącznie przez Prezydenta lub przez wskazane przez niego organy administracji publicznej. Domen tych nie można udostępniać innym podmiotom.”

3) w art. 17 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

„1a. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, biorąc pod uwagę konieczność prawidłowego  zabezpieczenia ochrony domen narodowych oraz różne warianty pisowni i transkrypcji określi w drodze rozporządzenia wykaz nazw własnych „Rzeczpospolita Polska” oraz „Polska” w językach urzędowych państw, z którymi Rzeczpospolita Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne, które jako nazwa domeny w rozszerzeniu .pl stanowić będą domeny narodowe Rzeczypospolitej Polskiej.”

Art. 2. 1. Rejestracja domen narodowych Rzeczypospolitej Polskiej dokonana przed wejściem w życie niniejsze ustawy wygasa z upływem okresu  rejestracji, nie później jednak niż  po 6 miesiącach od wejścia w życie niniejszej ustawy.

2. W przypadku wygaśnięcia rejestracji domeny narodowej przed upływem okresu rejestracji na mocy przepisów niniejszej ustawy, opłata rejestracyjna za niewykorzystany okres podlega zwrotowi przez podmiot rejestracji domeny.

3. Z chwilą wygaśnięcia rejestracji domeny narodowej, zgodnie z ust. 1, wygasają także wszelkie umowy dotyczące tych domen, w szczególności umowy najmu, dzierżawy, użyczenia, użytkowania itp. Do rozliczeń między stronami tych umów stosuje się odpowiednio przepisy o skutkach odstąpienia od umowy.

 

Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od daty ogłoszenia.

Uzasadnienie

Podstawowym założeniem projektu ustawy jest przekonanie, że domena składająca się z nazwy własnej "Rzeczpospolita Polska" i rozszerzenia ".pl" oraz domena składająca się z nazwy własnej "Polska" i rozszerzenia ".pl" powinny mieć ze względu na swój szczególny charakter status domen narodowych. Domeny te pełnią w przestrzeni Internetu funkcję identyfikacji i promocji Rzeczypospolitej Polskiej. W czasach globalnej komunikacji, w której Internet jest podstawowym źródłem informacji powinny znajdować się pod szczególną ochroną prawa i z  odrębnym reżimem przepisów regulujących ich rejestrację i wykorzystywanie.

Wypada podkreślić, że znakomita większość państw europejskich przyjęła specjalne regulacje dotyczące statusu domen o specjalnym znaczeniu dla państwa. Regulacje te wprowadzone są na poziomie ustaw i aktów wykonawczych do ustaw. Dobrym przykładem  jest Hiszpania, gdzie Rozporządzenie Ministra Przemysłu, Turystyki i Handlu z dnia 19 maja 2005 (ITC/1542/2005) zatwierdzające Narodową Strategię nazw domen internetowych funkcjonujących pod kodem kraju odpowiadającym Hiszpanii (.es) przewiduje kategorie nazw nierejestrowalnych oraz obowiązek Dyrektora Red.es (rejestru domen z rozszerzeniem „.es”) stworzenia list zawierających wykaz nazw domen drugiego stopnia, które będą miały status domen „zarezerwowanych” i tym samym zarejestrować je będą mogły jedynie podmioty uprawnione. Dyrektor Red.es przyjął m.in. listę zarezerwowanych nazw jednostek państwowych, pokrywających się z oficjalnymi nazwami państw według klasyfikacji ISO 3166, w hiszpańskiej, angielskiej i francuskiej wersji językowej.

Również Unia Europejska w Rozporządzeniu Komisji (WE) Nr 874/2004 z dnia 28 kwietnia 2004 r. ustanawiającym reguły porządku publicznego dotyczące wprowadzenia w życie i funkcji Domeny Najwyższego Poziomu .eu oraz zasady regulujące rejestrację[2], uregulowała kwestię nazw domen zawierających nazwy poszczególnych państw Unii. Zgodnie z art. 8 rozporządzenia, „w Załączniku do niniejszego rozporządzenia znajduje się lista nazw, które mogą być zastrzeżone lub zarejestrowane jako nazwy tylko w domenie drugiego poziomu bezpośrednio w .eu TLD przez kraje wskazane na liście”. Przykładowo Rzeczpospolita Polska zarezerwowane ma następujące domeny: rzeczpospolitapolska, rzeczpospolita_polska, rzeczpospolita-polska, polska, polonia, lenkija, poland, polen, polotne, polsko, poola, puola.

Opisane przykłady potwierdzają szczególny charakter i wagę problemu nazw domen internetowych tożsamych z nazwami państw oraz z innymi istotnymi dla poszczególnych społeczeństw nazwami własnymi.

Specjalny status tych domen polega na odrębnych regulacjach dotyczących ich rejestracji i wykorzystywania. W wielu krajach respektuje się dobry standard zarządzania domenami tego typu przez instytucje władzy publicznej centralnego szczebla. Przykładowo w Republice Francuskiej odpowiedzialny za zarządzanie domeną france.fr jest podległy premierowi Sekretariat Generalny rządu.

W przypadku Polski brak specjalnych regulacji prawnych przyniósł jednoznacznie negatywne konsekwencje. Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa okazała się niezdolna do prowadzenia domen o szczególnym znaczeniu dla państwa i przekazała ich prowadzenie podmiotowi prywatnemu. W odpowiedzi na zapytanie poselskie Posła Kazimierza M. Ujazdowskiego udzielonej w  dniu 20.01.2012 roku podsekretarz stanu w ministerstwie szkolnictwa wyższego i nauki Pani Maria Orłowska potwierdziła niezdolność NASK-u do efektywnego prowadzenia domen na satysfakcjonującym poziomie merytorycznym.

Przyjęcie odrębnej ustawowej regulacji w tej sprawie jest zatem racjonalnym                     i koniecznym rozwiązaniem. Zasady racjonalnego stanowienia prawa przemawiają za uregulowaniem tej kwestii w formie nowelizacji ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Ekonomia stanowienia prawa przemawia za nowelizacją ustawy istniejącej tym bardziej, że chroni ona dobra o bardzo istotnej i podobnej wartości. Bez wątpienia ze względu na rolę Internetu wartość domen narodowych można porównywać do wartości innych dóbr chronionych w tej ustawie.

Nowelizacja zakłada szczególny status domen "Rzeczpospolita Polska" z rozszerzeniem ".pl" i "Polska" z rozszerzeniem ".pl" oraz domen składających się z odpowiedników tych nazw w językach urzędowych państw, z którymi Rzeczpospolita Polska utrzymuje kontakty dyplomatyczne.

Rejestracja tych domen należeć powinna do Prezydenta RP ze względu na jego misję ustrojową jako instytucji, która strzeże dobra całego państwa i podstawowych wartości konstytucyjnych. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, biorąc pod uwagę konieczność prawidłowego zabezpieczenia ochrony domen narodowych oraz różne warianty pisowni i transkrypcji określi także w drodze rozporządzenia wykaz nazw własnych „Rzeczpospolita Polska” oraz „Polska” w językach urzędowych państw, z którymi Rzeczpospolita Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne, które jako nazwa domeny w rozszerzeniu ".pl" stanowić będą domeny narodowe Rzeczypospolitej Polskiej.

Nowelizacja zakłada, że organy władzy Rzeczypospolitej Polskiej nie mogą unikać odpowiedzialności za prowadzenie domen narodowych. Złe doświadczenie związane z przekazaniem praw do korzystania z domen prywatnej spółce, podyktowane niezdolnością instytucji publicznej do wykonywania tego zadania, nie powinno powtarzać się w przyszłości. Dlatego też w projekcie ustawy proponuje się by domeny narodowe zarejestrowane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na jego rzecz mogły być wykorzystywane wyłącznie przez Prezydenta lub wskazane przez niego organy administracji publicznej. Domen tych ze względu na ich szczególne znaczenie nie można udostępniać innym podmiotom. Wydaje się, że rząd jest coraz bardziej świadom konieczności regulacji ustawowej w tej sferze. Świadczy o tym list ministra Radosława Sikorskiego do minister Barbary Kudryckiej z dnia 9 stycznia 2012, w którym opowiada się za „przekazaniem merytorycznej i faktycznej kontroli nad domenami www.polska.pl i www.poland.pl organom państwa polskiego, najlepiej msz”. W tym samym liście minister Radosław Sikorski stwierdza, że oddanie tych domen w dzierżawę prywatnej spółce Agora S.A. „oznacza pełną władzę nad domeną wraz z prawem zarządzania treścią i kampaniami reklamowymi, jest nie do zaakceptowania i wbrew interesom Państwa” (list w załączeniu). Stanowisko ministra jest silnym argumentem za koniecznością interwencji ustawowej.

Projekt ustawy zawiera przepisy przejściowe, które mają na celu usunięcie złych skutków braku regulacji w tej sferze. Dlatego też proponuje się by rejestracja domen narodowych Rzeczypospolitej Polskiej dokonana przed wejściem w życie niniejszej ustawy wygasała z upływem okresu rejestracji, nie później jednak niż po 6 miesiącach od wejścia w życie niniejszej ustawy. Projekt przewiduje, że w przypadku wygaśnięcia rejestracji domeny narodowej przed upływem okresu rejestracji na mocy przepisów niniejszej ustawy, opłata rejestracyjna za niewykorzystany okres podlega zwrotowi przez podmiot rejestracji domeny. Z chwilą wygaśnięcia rejestracji domeny narodowej, zgodnie z ust. 1, wygasają także wszelkie umowy dotyczące tych domen, w szczególności umowy najmu, dzierżawy, użyczenia, użytkowania itp.

Proponuje się zastosowanie racjonalnego rozwiązania, by do rozliczeń między stronami tych umów stosować odpowiednio przepisy o skutkach odstąpienia od umowy.

Projekt reguluje kwestie nie objęte prawem europejskim. Warto wskazać, że Unia Europejska w stosunku do domen z rozszerzeniem ".eu" przyjęła założenia podobne do założeń przedstawionych w niniejszym projekcie nowelizacji.

Proponowane zmiany nie wiążą się z obciążeniem budżetu państwa dodatkowymi środkami.

Przedmiotowy projekt ustawy powoduje pozytywne skutki społeczno-gospodarcze.