Andrzej Walicki w rozmowie z Jarosław Kuiszem i Łukaszem Pawłowskim, "Kultura Liberalna", 19 listopada 2013 r.:

Zjawisko odradzania się radykalnej prawicy widzę w skali światowej. W Stanach Zjednoczonych po 11 września proces ten zaszedł tak daleko, że dziś pod wieloma względami nie rozpoznaję kraju, jaki znałem. Mam wrażenie, że mieszkając tam przed laty, miałem do czynienia – przynajmniej w środowiskach uniwersyteckich – z zupełnie inną Ameryką. W Polsce ten proces również zachodzi. Obecnie radykalizacja prawicy przyspiesza, a wypowiedzi tej formacji przybierają formę coraz bardziej drastyczną.

(...)

Nawiązuje się do dziwacznych, jeśli nie faszyzujących tradycji, rewiduje przyczyny II wojny światowej, podejmuje próby retrospektywnego wyprowadzenia nas z koalicji antyhitlerowskiej. W latach 90. również mieliśmy do czynienia z takimi zjawiskami. Kiedy tygodnik „Solidarność” decyzją Lecha Wałęsy przeszedł w ręce braci Kaczyńskich, na jego łamach zaczęła się pojawiać krytyka uprzedniego systemu, a także rządu Tadeusza Mazowieckiego prowadzona z pozycji ultra prawicowych. Teraz jednak radykalizacja prawicy wchodzi w nowe jakościowe stadium. I tak na przykład z argumentami zwolenników tezy o zamachu w Smoleńsku trudno mi nawet polemizować. Ja mogę dyskutować z Adamem Michnikiem, mogę nie zgadzać się z Donaldem Tuskiem, ale brak mi umiejętności rozmawiania z ludźmi, z którymi nie mam wspólnego języka.

(...)

[Starsze pokolenie polityków prawicy przygotowało grunt dla prawicowej młodzieży, która dziś organizuje rozruchy 11 listopada], ponieważ pewne tematy od wielu lat podejmowano w bardzo jednostronny sposób. Chodzi przede wszystkim o stosunek do PRL, którego chyba nie idealizuję, ale w mojej ocenie polski ustrój był w tym czasie pozytywnym odchyleniem od normy realnego socjalizmu panującej w innych krajach. Tymczasem dominujące w Polsce stanowisko, zgodnie z którym wszystko, co nawet trąci PRL, musi być z miejsca złe, a także nihilistyczny stosunek do dorobku Polaków z tego okresu – nie chodzi bynajmniej o dorobek władz czy państwowych instytucji, ale ludzi – prowadzą do prawdziwych kuriozów.

(...)

Na przykład z faktu, że Hitler był przeciwnikiem bolszewików oraz przesłanki, jakoby PRL była największym złem, wyprowadza się wniosek, że w latach 30. lepiej było sprzymierzyć się z nazistami, niż z nimi walczyć. W rezultacie dochodzi do tego, że jakaś grupa ludzi idzie na grób Witolda Pileckiego, bohatera polskiego ruchu oporu, ze swastykami na ramieniu. To przechodzi moje pojęcie.

(...)

W Polsce panuje zasada odwrotności – wszystko to, co jest odwrotnością PRL, jest dobre. Reforma Balcerowicza była kosztowna społecznie, znaczna część ludzi na tym straciła, ale i znaczna się dorobiła. I ci ludzie, którzy zyskali, wywierają nacisk psychiczny, coś nawet w rodzaju terroru psychicznego, by tych przemian w żaden sposób nie kwestionować. Ich zdaniem odwracały one patologiczne mechanizmy działania gospodarki w Polsce Ludowej, całkowicie odbierając państwu możliwość interwencji w sprawy gospodarcze.

(...)

Ja w ogóle, proszę panów, nie jestem zwolennikiem takiego poglądu, że najważniejszym celem społecznym jest jak najwyższe miejsce w wyścigu ekonomicznym między państwami czy w wyścigu szczurów w społeczeństwie. Uważam, że są inne wartości, które równoważą te sprawy. Podobnie jak Isaiah Berlin sądzę, że wszelki monizm aksjologiczny jest bardzo szkodliwy. Najwyższym celem nie powinna być modernizacja i to, żeby być na czele pod względem wzrostu PKB. Jeżeli tak rozumiana modernizacja miałaby się wiązać na przykład z pauperyzacją wszystkich polskich emerytów, wcale nie byłbym za tym.


Andrzej Walicki - historyk idei, emerytowany profesor Uniwersytetu Notre Dame, członek Polskiej Akademii Nauk. Jeden z głównych przedstawicieli „warszawskiej szkoły historyków idei”. Zajmował się przede wszystkim badaniem historii rosyjskiej myśli filozoficznej i politycznej, dziejów myśli polskiej oraz historii marksizmu i liberalizmu. Jego ostatnia książka nosi tytuł „Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii”.

Cała rozmowa - tu.

 

 

-----------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------

Uwaga!

TYLKO U NAS, wSklepiku.pl, możesz nabyć bardzo atrakcyjne gadżety portalu, które doskonale sprawdzą się jako prezent!

Kubek wPolityce.pl

Kubek lemingowy wPolityce.pl

oraz

Zestaw toreb zakupowych wPolityce.pl

Gwarantujemy szybką realizację zamówień!