Wyjątkowo brutalne morderstwo wstrząsnęło Litwą. Siedemnastoletnia dziewczyna została porwana z przystanku autobusowego. Dwaj napastnicy, bezrobotni recydywiści, wywieźli ją do lasu, zgwałcili, a następnie zamknęli w bagażniku samochodu i spalili.

Niemal natychmiast politycy z partii wchodzących w skład rządzącej koalicji dali sygnał, że wyczuwają społeczne nastroje — poseł Partii Porządek i Sprawiedliwość zgłosił projekt poprawek, umożliwiających wprowadzenie do kodeksu karnego kary śmierci. A przewodniczący litewskiego parlamentu, z innej partii, oświadczył, że zapewne taki projekt by poparł.

Można to oczywiście traktować raczej w kategorii symbolicznego gestu niż zapowiedzi fundamentalnej zmiany w kodeksie karnym. Litwa jest przecież związana zobowiązaniami wobec UE i Rady Europy. Politycy litewscy pokazali jednak, iż kwestia kary śmierci istnieje i może być przedmiotem publicznej debaty.

Kara śmierci najmocniej dzieli europejskie elity od ogółu społeczeństwa. Sondaże pokazują niezmienne, że większość ludzi takiej kary nie odrzuca — zwłaszcza gdy dotyczyć ma zbrodni ze szczególnym okrucieństwem i wobec dzieci.

A jednak elity polityczne uznały, że w kwestii kary śmierci nie może być mowy nie tylko o referendum, ale nawet dyskusji. W tym wypadku zasady demokracji nie obowiązują.

Kiedy Anders Breivik dokonał zamachu na wyspie Utoya, rozmawiałam z wybitnym kryminologiem, prof. Brunonem Hołystem. Nie miał wątpliwości, że Breivik, mordując ponad siedemdziesiąt osób, kierował się swoistą kalkulacją: wiedział, że nie ryzykuje swojego życia, bo w Norwegii nie ma kary śmierci, a policjanci norwescy nie zastrzelą go podczas akcji, co stałoby się w USA.

Odstraszający charakter kary śmierci - podawany w wątpliwość przez jej przeciwników - jest dla niektórych kryminologów oczywisty.

W Anglii była kiedyś obligatoryjna kara śmierci za zabicie policjanta. Policjanci wówczas nie ginęli. Przestępca wiedział, że nie opłaca się zabić policjanta, jeśli zostanie przez niego złapany na gorącym uczynku. Dziś policjanci w Anglii giną. Przestępcy nie wahają się przed odebraniem komuś życia, jeśli stawką nie jest ich własne życie

— mówił prof. Hołyst.

Profesor Hołyst z pewną dumą wspomina, że gdy kara śmierci w Polsce jeszcze obowiązywała, udowodnił poczytalność i doprowadził do powieszenia Karola Kota -

sympatycznego młodego człowieka pochodzącego z przyzwoitej rodziny, który w latach 60. terroryzował Kraków wybierając przypadkowe ofiary.

Poparcie dla kary śmierci często wynika z uznania jej za najbardziej skuteczną obronę społeczeństwa przed niebezpiecznymi jednostkami, których resocjalizacja jest wątpliwa. Kary więzienia orzekane za zabójstwa są w odczuciu społecznym zaskakująco niskie — w dodatku nawet wyrok dożywocia nie oznacza, że przestępca nie znajdzie się znów na wolności. Ale oprócz argumentów pragmatycznych, zwolennicy kary śmierci wysuwają filozoficzne.

Przewrotnie ujął to prof. Bogusław Wolniewicz — właśnie z zasady wartości życia ludzkiego wynika stosowanie kary śmierci jako adekwatnej do winy. Odebranego życia nie można wycenić na np. 12 lat więzienia. Morderca dokonując zbrodni stawia się poza nawiasem człowieczeństwa, i zasługuje na odwet społeczeństwa, który przywraca utracony ład moralny.

Intuicyjnie wyczuwają to zresztą nie tylko filozofowie.

Prof. Hołyst opowiadał mi, że często widzi, iż najbliżsi ofiar zabójstw nie mogą znieść myśli, że zabójca dostanie karę zbyt małą.

Kiedyś matka zgwałconego i zabitego dziecka powiedziała mi, że tylko śmierć mordercy może uspokoić jej sumienie. I że jeśli wyjdzie on przedterminowo z więzienia, to ona będzie czekała, by go zabić. Powinno się powiedzieć: proszę pani, nie wolno zabijać w żadnym wypadku. Ale w pewien sposób trudno nie mieć dla niej zrozumienia

- mówił prof. Hołyst.

 

 

-------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------

Polecamy wSklepiku.pl książkę:"Kara Śmierci Za Czy Przeciw"

Ks. Tadeusz Ślipko

Niesłabnąca dyskusja wokół kary śmierci jest powodem tego, że powstają coraz to nowe i lepsze opracowania na jej temat. Nigdy i nigdzie społeczeństwo nie było aż tak bardzo podzielone, jak w tej kwestii. Teoria o słuszności wykonywania kary śmierci ma równie duże grono entuzjastów, jak i przeciwników.