31 października na stronie internetowej Ministerstwa Obrony Narodowej ukazał się tekst pt. „Awans dla bohatera”, informujący o podpisaniu przez ministra Tomasza Siemoniaka pośmiertnego awansu do stopnia pułkownika dla Jana Piwnika „Ponurego” – jednego z najsłynniejszych cichociemnych, legendarnego dowódcy partyzantki na Kielecczyźnie i Nowogródczyźnie.

W informacji znalazł się następujący zapis:

Jan Piwnik „Ponury” tytułowany przez społeczeństwo majorem, w rzeczywistości posiada stopień wojskowy porucznika, który został mu nadany w dniu 20 marca 1941 r.

Z racji tego, że przez kilka lat byłem pracownikiem biura prasowego i mam świadomość, że wstawiając informację na stronę, można popełnić błąd, napisałem e-mail do Departamentu Prasowo-Informacyjnego MON, do którego dołączyłem kopię zaświadczenia weryfikacyjnego Jana Piwnika z 20.02.1964 r. z Londynu, w którym zweryfikowany został jako major i potwierdzone jest, że rozkazem Dowódcy Armii Krajowej nr 512/BP z dnia 2.10.1944 r. pośmiertnie został odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari klasy V.

Byłem święcie przekonany, że sprawa będzie oczywista i na stronie resortu obrony zostaną dokonane poprawki co do stopnia Jana Piwnika. Jednak po jakimś czasie otrzymałem zwrotną informację, że:

na podstawie analizy zebranych dokumentów, Pan Jan Piwnik „Ponury” okrzyknięty przez społeczeństwo majorem, w rzeczywistości posiadał stopień wojskowy porucznika.

Zastanawiałem się cały czas, jakie to dokumenty zostały przeanalizowane, że wyciągnięto takie wnioski. Po kilku dniach okazało się, że jest to informacja z Departamentu Kadr MON.

Jako autor wydanej w zeszłym roku książki pt. „Droga „Ponurego”. Rys biograficzny majora Jana Piwnika” oraz historyk zajmujący się od kilku lat badaniem dziejów Armii Krajowej, czuję się w obowiązku poinformować Pana ministra, że warto byłoby przeanalizować dokumenty poświęcone majorowi „Ponuremu”, znajdujące się w Studium Polski Podziemnej w Londynie oraz tamtejszym Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego. Bowiem zaświadczenie, które przesłałem do ministerstwa, nie jest jedynym poświadczeniem stopnia majora nadanego Janowi Piwnikowi.

Proszę także zwrócić uwagę m.in. na:

1.  Dokument sporządzony przez komisję obradującą w 1964 r. w Londynie pod przewodnictwem gen. dyw. Tadeusza Komorowskiego, w składzie: gen. bryg. Tadeusz Pełczyński, płk dypl. Karol Ziemski, płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki oraz ppłk inż. Przemysław Kraczkiewicz. Komisja ta weryfikowała odznaczenia nadane przez Dowódcę AK zasłużonym żołnierzom podziemia w ostatnich dniach powstania warszawskiego, które nie były ogłoszone w oficjalnych rozkazach;

2.  Inauguracyjną listę odznaczonych Krzyżem Armii Krajowej – Londyn, 15.08.1967 r.;

3.  Zarządzenie Prezydenta RP na uchodźstwie Kazimierza Sabbata o nadaniu na wniosek gen. bryg. Klemensa Rudnickiego majorowi Janowi Piwnikowi „Ponuremu” Orderu Wojennego Virtuti Militari klasy IV – Londyn, 16.05.1988 r.

Tak jak już kiedyś pisałem, najlepszym dokumentem potwierdzającym awans jest bezsprzecznie rozkaz awansowy. Jednak historyk, gdy nie posiada bezpośrednich źródeł musi opierać się na wszystkich dostępnych źródłach pośrednich, z naciskiem na słowo wszystkich. Byłbym oczywiście zachwycony gdyby przechowała się pełna dokumentacja dotycząca dziejów AK, zapewne ułatwiło by mi to pracę, ale czy wtedy byłaby ona aż tak pasjonująca?

W całej sprawie nie chodzi o sławę, zaszczyty, czy odznaczenia, chodzi jedynie o prawdę historyczną, o co proszę w imieniu swoim oraz podkomendnych majora Jana Piwnika „Ponurego”, którzy są bardzo poruszeni „degradacją” swojego ukochanego Komendanta.

Kopie wszystkich wymienionych w tekście dokumentów można znaleźć na współtworzonym przeze mnie blogu historycznym „Wokół Wykusu” w informacji pt. „Awans i „degradacja” majora „Ponurego”.

Wojciech Königsberg