Rok 2012 – Rokiem Księdza Piotra Skargi. "Jego spostrzeżenia i nauki, pomimo upływu czterystu lat, są niezwykle aktualne."

 

Rok 2012 – Rokiem Księdza Piotra Skargi
Rzecze kto, ksiądz się wdawa w politykę .
Wdawa się i wdawać się winien, nie w rządy jej,
ale aby jej grzechy nie gubiły i wykorzenione z niej były,
a dusze ludzkie w niej nie ginęły.

ks. Piotr Skarga


Na ostatnim posiedzeniu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, ubiegłej kadencji, posłowie przyjęli uchwałę ustanawiającą rok 2012 – Rokiem Księdza Piotra Skargi.

W uzasadnieniu do tej uchwały posłowie piszą, że w roku 2012 przypada czterechsetna rocznica śmierci kapłana, który

dzielnie, słowem i czynem, zabiegał o szacunek dla Ojczyzny i lepszy byt dla rodaków. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, w uznaniu Jego zasług, postanawia oddać hołd ks. Piotrowi Skardze.

Parlamentarzyści w swej uchwale zwracają również uwagę na to, iż kaznodzieja ten

zapisał się na kartach historii jako czołowy polski przedstawiciel kontrreformacji, filantrop oraz ten, który w trosce o Ojczyznę miał odwagę nazwać po imieniu polskie przywary. Nawoływał do zmian postaw rządzących, do reform, by nie dopuścić Rzeczypospolitej do upadku.

A głosił ks. Skarga te niepopularne wśród braci szlacheckiej upomnienia i przestrogi, gdy Rzeczypospolita była u szczytu swej potęgi. W czasie, gdy 29 października 1611 r. odbywał się Hołd Ruski, podczas którego car Rosji Wasyl IV Szujski, jego żona Katarzyna, dowódca armii rosyjskiej – wielki kniaź Dymitr, następca tronu – wielki kniaź Iwan i inni dostojnicy rosyjscy, w obecności polskich dostojników, bili pokłony o posadzkę Zamku Królewskiego w Warszawie, całując w geście całkowitego poddaństwa dłoń Zygmunta III Wazy króla Polski.

U stóp Majestatu Rzeczypospolitej leżały sztandary zdobyte po zajęciu Kremla z najważniejszym carskim, na którym widniał czarny dwugłowy orzeł. Było to możliwe dzięki świetnemu zwycięstwu hetmana wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego (jego pomnik znajduje się w naszym wilanowskim kościele) w bitwie pod Kłuszynem 4 lipca 1610 r. (A swoją drogą, czterechsetna rocznica Viktorii Kłuszyńskiej, a tym bardziej Hołdu Ruskiego, jednego z największych triumfów w dziejach Rzeczypospolitej, w wolnej Polsce została całkowicie przemilczana). Jakże prorocze były to przestrogi, przekonali się nasi przodkowie już po stu latach.

Piotr Skarga urodził się 2 lutego 1536 r. w Grójcu na południowym Mazowszu, w dawnym Księstwie Czerskim, z Michała i Anny ze Świątków, którzy najprawdopodobniej pochodzili z rodzin bogatych chłopów. W wieku dwudziestu ośmiu lat przyjął świecenia kapłańskie z rąk biskupa lwowskiego ks. abp. Pawła Tarły, zostając kaznodzieją w jego katedrze. Duża wiedza i wykształcenie zdobyte przez niego na uczelni krakowskiej, zostały uzupełnione formacją duchową i intelektualną podczas pobytu w nowicjacie Towarzystwa Jezusowego w Wiecznym Mieście.

Po powrocie do kraju angażuje się czynnie w naprawę istniejących i budowę nowych kolegiów jezuickich, w których widział szansę na krzewienie wiary katolickiej wśród braci odłączonych. W 1579 r. został mianowany pierwszym rektorem nowej, powołanej do życia przez króla Stefana Batorego Akademii Wileńskiej, mającej za zadanie pracy wśród okolicznej szlachty, tak chętnie nadstawiającej ucha nowinkom protestanckim.

Duchowny był autorem szeregu pism zwalczających innowierców jak również konfederacji warszawskiej. Natomiast swoim talentem pisarskim wspierał plany unii z prawosławiem, której plonem była zawarta w Brześciu nad Bugiem umowa, w której biskupi prawosławni wraz z wiernymi zobowiązali się przyjąć zwierzchnictwo papieża, pozostając przy liturgii wschodniej. 

Pełniąc funkcję przełożonego zakonu jezuitów w Krakowie zakłada organizacje charytatywne mające na celu pomoc najuboższym. Jedną z nich jest działająca do dnia dzisiejszego, najstarsza instytucja charytatywna w Polsce, Arcybractwo Miłosierdzia pełniące swą posługę od 1584 r. Jest autorem „ Żywotów Świętych” jednej z najbardziej poczytnych książek w dziejach literatury polskiej. Poczynając od roku 1588 pełnił przez dwadzieścia cztery lata bardzo wpływową i zaszczytną funkcję kaznodziei królewskiego , podczas pełnienia której swoimi wystąpieniami wspierał postulaty wzmocnienia władzy królewskiej i politykę króla. Niektórzy ówcześni decydenci doceniają działalność publiczną ks. Piotra, która ma na celu odbudowę moralną przede wszystkim rządzących. Hetman Stanisław Żółkiewski poleca w roku 1606, na swój koszt wznowić „ Żołnierskie nabożeństwo”, w którym autor bardzo krytycznie odnosi się do działalności publicznej stanu szlacheckiego.

Ksiądz Piotr Skarga zmarł w 1612 r. i spoczywa w krypcie pod prezbiterium kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krakowie.

Jego spostrzeżenia i nauki, pomimo upływu czterystu lat, są niezwykle aktualne. Był krytyczny wobec stanu sprawującego rządy w Rzeczypospolitej, ale również wobec swoich braci w kapłaństwie, którzy bardziej dziesięciny doglądają niż o zbawienie dusz ludzkich dbają. Gorszyli go współbracia nie potrafiący przeciwstawić się występkom możnych tego świata. Uważał, że nie są oni wzorem dla wiernych, ponieważ nie są gotowi na szykany ze strony rządzących .

Rok ks. Piotra Skargi, to dobra okazja dla nas wiernych i naszych duszpasterzy („zły żywot kapłanów, bardziej heretyki mnoży, niźli kacerskie kazania"), do sięgnięcia po spuściznę pozostawioną przez naszego wielkiego rodaka. 

Krzysztof Kanabus

tekst ukazał sie na portalu warszawskipi.pl