Wczoraj w warszawskim Traffic Club miała premierę najnowsza książka Sławomira Cenckiewicza "Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943-1989". Z tej okazji miałem zaszczyt prowadzi spotkanie z Autorem i panelistami (Jerzy Jachowicz, Piotr Pałka). Publiczność dopisała, książka - już wiadomo - rozchodzi się świetnie.

Po publikację naprawdę warto sięgnąć. Już dziś można zaryzykować twierdzenie, że będzie to pozycja klasyczna w wielu księgozbiorach. "Długie ramię Moskwy" to bowiem lektura niezbędna dla wszystkich zainteresowanych sprawami publicznymi, dla wszystkich, którzy chcą spierać się o Polskę.

Cenckiewicz prowadzi wywód bardzo precyzyjnie, klarownie, a do tego z dużym rozmachem. Opisuje dzieje wywiadu PRL od samego początku - a więc od obozów w Kozielsku i Starobielsku, w których Sowieci zwerbowali ponad 100 oficerów; za cenę kolaboracji ocalili oni życie. I prowadzi nas aż do 2006 roku, gdy - za sprawą uporu śp. Lecha Kaczyńskiego - zlikwidowano WSI, bezpośredniego kontynuatora tradycji II Zarządu Sztabu Generalnego.

Książka okraszona mnóstwem, często bardzo śmiesznych, opowieści jest czymś na kształt Suworowa skrzyżowanego z "Zapiskami oficera Armii Czerwonej" Sergiusza Piaseckiego. A przecież wszystko oparte na dokumentach. Czyta się świetnie. A jednocześnie dostarcza nam wiedzy, która sprawia, że rozumiemy, czym były zlikwidowane WSI.

Książkę Cenckiewicz dedykował śp. prezydentowi Kaczyński. Jak sam zaznaczył - chciał dokończyć dzieło rozpoczęte w roku 2006. I dokończył. "Długie ramię Moskwy" pokazuje bowiem, że wywiad wojskowy PRL - a później WSI - w pełni zasługiwał na likwidację. Ze względu na liczne patologie, ale przede wszystkim - z powodu niesłychanej nieudolności i braku efektów w dziedzinie zdobywania informacji i gier operacyjnych. Te służby po prostu nie działały - ani w PRL, ani w III RP. To były służby, z których kraj nie miał zbyt wiele pożytku, za to dużo kłopotów. Mit profesjonalnych, patriotycznych służb wywiadowczych, które skutecznie służyły PRL, a później III RP legł w gruzach. W pewien sposób - Cenckiewicz ostatecznie zlikwidował WSI; pokazał, jak niewiele kryje się za bufonadą generałów broniących swego "dorobku".

Cenckiewicz -  zgodnie z tytułem - pokazuje, że wojskówka była przedłużeniem GRU; będziecie państwo zdumieni, jak bardzo.

I wreszcie - niepokorny historyk dotyka współczesności. Widzimy, jak konsekwentnie prezydent Komorowski bronił WSI, i jak bardzo na tych służbach opierali się kolejni prezydenci: Wałęsa i Kwaśniewski, a wcześniej - Jaruzelski.

Ponoszące same klęski za granicą (niemal pełna dekonspiracja, udane działania zachodnich kontrwywiadów, fatalna jakość kadr) skierowały swoją uwagę - zwłaszcza w latach 80. - na kraj. I tu miały sukcesy. FOZZ, biznes, polityka. Powstała niebezpieczna korporacja, zorientowana na własny (a nie ogólnopaństwowy) sukces, którą trzeba było rozwiązać. A nie było to łatwe, bo - co również pokazuje Cenckiewicz - służby te potrafiły zneutralizować wolę działania wielu polityków.

W książce nie brakuje wątków godnych książek sensacyjnych. Cenckiewicz odnajduje m. in. ppłk Mariana Kozłowskiego - którego nie znalazły nawet PRL-owskie służby (okazało się, że przeszedł do Amerykanów). Wyjaśnia także sprawę porywania dzieci na Zachodzie - po to, by stworzyć agentom doskonałe przykrycie (wątek znany z filmu SALT).

W sumie - jako się rzekło - lektura obowiązkowa.

Poniżej trasa promocyjna książki "Długie ramię Moskwy" z udziałem Sławomira Cenckiewicza:

OSTRÓDA
29 wrzesień, godz. 19.00
Zamek, ul. Mickiewicza 22

OLSZTYN
30 wrzesień, godz. 17.00
Dom Polski, ul. Partyzantów 87

KRAKÓW
5 październik, godz. 18.30
Collegium Witkowskiego UJ, ul. Gołębia 13

TARNÓW
6 październik, godz. 17.00
Starostwo Powiatowe, ul. Narutowicza 38

ŁÓDŹ
7 październik, godz. 18.00
Księgarnia Wojskowa, ul. Tuwima 42

SZCZECIN
12 październik, godz. 17.00
Książnica Pomorska, ul. Podgórna 15

POZNAŃ
13 październik, godz. 18.00
Sala Karmelitańska, ul. Łąkowa 3

BYDGOSZCZ
14 październik

PIŁA
15 październik, godz. 17.00
Parafia Świętej Rodziny, ul. Jana Bosko 1

WROCŁAW
18 październik, godz. 17.00
Katolickie Stowarzyszenie "Civitas Christiana", ul. Kuźnicza 11/14

OPOLE
19 październik, godz. 18.00
Uniwersytet Opolski, aula "Stara", ul. Oleska 48

KATOWICE
20 październik, godz. 18.00
Klub Marcholt, ul. Warszawska 37

 

GLIWICE
21 październik, godz. 18.00
Centrum Edukacji, ul. Jana Pawła II

KIELCE
22 październik