Prawosławni i wierni innych obrządków wschodnich obchodzą 4 maja uroczystość Wielkiej Soboty. Rano odprawiane były liturgie. Wierni odwiedzają symboliczne Groby Pańskie, duchowni święcą pokarmy, również dojeżdżając do miejscowości, gdzie nie ma cerkwi.

W tym roku Kościoły wschodnie obchodzą Wielkanoc 5 maja, czyli pięć tygodni po katolikach. Różnica w dacie Świąt Wielkanocnych w obu obrządkach wynika z nieco innego sposobu jej wyliczania. Dlatego często prawosławni i wierni innych obrządków wschodnich Wielkanoc świętują po katolikach, a różnica może być właśnie nawet pięciotygodniowa.

Prawosławie jest drugim co do liczby wiernych wyznaniem w Polsce. Hierarchowie Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego liczbę wiernych w kraju szacują na 450-500 tys. W Narodowym Spisie Powszechnym przeprowadzonym w 2021 r. przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało (pytanie o wyznanie było dobrowolne, można było odmówić odpowiedzi) ok. 151,7 tys. osób.

CZYTAJ TAKŻE: Rozpoczął się 2024 rok według kalendarza juliańskiego. Używają go wierni obrządków wschodnich

Dzień święcenia pokarmów

Wcześnie rano w Wielką Sobotę (w niektórych parafiach nawet nad ranem) odprawiane były w cerkwiach liturgie św. Bazylego Wielkiego. Przed czytaniem Ewangelii, podczas tych nabożeństw, duchowni zmieniali szaty liturgiczne z ciemnych, wielkopostnych na białe, symbolizujące zmartwychwstanie.

Od rana święcone są pokarmy - w wiejskich parafiach święci się je nie tylko w cerkwiach, ale dojeżdżając też do wiernych w kolejnych miejscowościach; wtedy święcenie odbywa się np. przy przydrożnych krzyżach.

W niektórych wiejskich parafiach na Białostocczyźnie zachował się zwyczaj święcenia w dużych koszach wszystkich potraw przygotowanych na wielkanocne śniadanie. W koszyczkach ze święconką są jajka (często barwione w tradycyjny sposób, czyli w wywarze z łupin cebuli) oraz m.in. wędliny, sól, chrzan i wielkanocne ciasto - drożdżowa babka.

Przez całą Wielką Sobotę wierni odwiedzają Groby Pańskie. We wschodniej tradycji Grób Pański symbolizuje płaszczanica - uroczyście wynoszony w Wielki Piątek na środek świątyni całun z wizerunkiem lub ikoną Chrystusa w grobie.

Wiernych nadal obowiązuje ścisły post. Pierwszym posiłkiem bez postu będzie wielkanocne śniadanie. W niektórych prawosławnych rodzinach pierwszy taki posiłek jest spożywany tuż po powrocie z nocnych paschalnych uroczystości.

Orędzie abp Jakuba

Wiara w zmartwychwstanie powinna być istotą naszego życia

— pisze w orędziu paschalnym prawosławny arcybiskup białostocko-gdański Jakub. Zwraca uwagę, że duża część młodego pokolenia „żyje tylko tym, co doczesne”, a współczesny świat jest pełen przemocy, okrucieństwa i wojen.

Orędzie paschalne arcybiskupa Jakuba, skierowane do wiernych i duchowieństwa, odczytywane będzie w czasie świąt w cerkwiach tej diecezji.

Powstanie z martwych ukrzyżowanego Jezusa Chrystusa jest dowodem na możliwość zmartwychwstania każdego. Podstawową ideą i celem obchodzonego dziś święta jest przekonanie nas do realności zmartwychwstania i życia wiecznego, a w konsekwencji - podjęcia wysiłków na rzecz wewnętrznej przemiany i skierowania naszych dążeń na właściwy cel

— pisze abp Jakub. Podkreśla w orędziu, że wiara w zmartwychwstanie powinna więc być „istotą naszego życia”.

Oczekiwanie przyszłego, powszechnego zmartwychwstania ma być też gwarancją prawidłowego i moralnego życia, a w rezultacie zdrowego społeczeństwa. Społeczeństwo składa się bowiem z jednostek i jeśliby każdy wierzył w zmartwychwstanie i przestrzegał ewangelicznych zasad, w efekcie świat byłby lepszy

— zaznacza prawosławny hierarcha.

Przyznaje jednak, że mimo - jak to ujął - „nieustannego mówienia o realności zmartwychwstania, Sądu Ostatecznego i przyszłej zapłaty według uczynków, skutkiem czego powinno być wzorowe zachowanie ludzi” - stan współczesnego świata świadczy o czym innym.

Pełno w nim oszustw, obłudy i kłamstw. Staje się on coraz bardziej bezduszny - wszędzie panuje przemoc, okrucieństwa i wojny. Niestety, odwoływanie się niektórych do prawa, sprawiedliwości i humanitaryzmu jest tylko przykrywką dla ich niegodziwych zamiarów i czynów

— pisze arcubiskup białostocko-gdański.

Podkreśla, że Cerkiew przypomina o „realności zmartwychwstania i życia wiecznego” i wzywa wiernych, by „wieść o zmartwychwstaniu” nieśli całemu światu.

Hierarcha zwraca przy tym uwagę, że w szczególności potrzebuje tego młode pokolenie, które - jak ocenia - w większości żyje tylko tym, co doczesne.

Nic w tym dziwnego, bowiem tak są uczeni od najmłodszych lat. Otoczenie, media, a czasami, niestety, rodzice wskazują im niewłaściwy cel, promując hedonistyczny styl życia. Ponieważ życie według Ewangelii wymaga wyrzeczeń i ofiarności, a te ideały nie pasują do wizji współczesnego świata, dlatego Bóg ich nie interesuje

— pisze abp Jakub w orędziu. I podkreśla, że obowiązkiem wiernych jest mówienie, że „Bóg istnieje, że jest życie wieczne, że Bóg w darze daje Królestwo Niebios tym, którzy go kochają, modlą się i żyją zgodnie z Ewangelią”.

CZYTAJ TAKŻE: Bożonarodzeniowe orędzie prawosławnego abp. Jakuba: „Brak wiary nie przychodzi z zewnątrz, lecz rodzi się w naszym sercu”

koal/pap